“ว่านนางคำ” ใครหลายคนอาจรู้จัก แต่อีกหลายคนก็คงไม่คุ้นหู ไม่เคยได้ยินมาก่อน ว่านนางคำ ภาษาอังกฤษ “Wild Turmeric” เป็นสมุนไพรไทยที่จัดอยู่ในกลุ่มขิงและข่า มีลักษณะคล้ายกับขมิ้นชัน มีรสฝาด และกลิ่นหอมเย็นๆ ในขณะที่ขมิ้นชันจะมีกลิ่นหอมร้อนๆ และมีรสเผ็ดปร่า ทำให้มีข้อแตกต่างที่แยกออกจากกันได้ แม้ภายนอกจะมีความคล้ายกัน
ลักษณะของว่านนางคำ
ว่านนางคํา ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma aromatica Salisb เป็นไม้ล้มลุก มีเหง้าและหัวสีเหลืองอยู่ใต้ดิน ลำต้นจะแทงขึ้นมาจากหัว แตกแขนงเป็นแง่งคล้ายขมิ้นชัน หัวมีกลิ่นหอม เนื้อสีเหลืองทอง มีใบเป็นรูปหอกกว้าง สีเขียว ปลายเรียวแหลม ใต้ท้องใบมีขน ใบกว้างประมาณ 10 – 14 เซนติเมตร และยาวประมาณ 40-70 เซนติเมตร ออกดอกเป็นช่อ โดยช่อดอกจะยาวประมาณ 5-8 เซนติเมตร มีใบประดับที่ปลายช่อสีชมพู มีดอกสีขาวแกมเขียวตรงใบรองรับ ปลายโค้งยาว กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีขาวแกมชมพู และใบประดับย่อยสีขาว ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหัวไปปลูก
ประโยชน์ว่านนางคำ
ว่านนางคำ มีดอกสวยงาม จึงมักนิยมปลูกเป็นไม้ประดับตามบ้าน และเชื่อว่าจะช่วยเพิ่มเสน่ห์ เมตตามหานิยมแก่คนในบ้าน อีกทั้งยังช่วยปกป้องจากคุณไสย และเภทภัยต่างๆให้แก่ผู้อาศัยในบ้าน
สมุนไพรว่านนางคำนับว่าเป็น “พญาว่าน” เพราะสามารถแก้พิษของว่านร้ายทั้งปวงได้ มีสารกลุ่ม Curcuminoids ที่มีคุณสมบัติต่อต้านอนุมูลอิสระ มีน้ำมันหอมระเหยหลายชนิด ใช้ทำเป็นยาสมุนไพรหลายแขนง ซึ่งดอกว่านนางคำสมุนไพรไทย แบ่งเป็น 3 ชนิด โดยว่านนางคำประโยชน์แต่ละชนิดจะแตกต่างกัน รวมถึงลักษณะของลำต้น แยกความแตกต่างและแบ่งได้ดังนี้
- ว่านนางคำต้นเขียว เนื้อในหัวสีขาว มีสรรพคุณช่วยแก้ฤทธิ์ว่านทั้งปวง
- ว่านนางคำต้นเขียว กลางใบสีแดง เนื้อในหัวสีเหลืองเข้ม (นิยมปลูกทั่วไป) ส่วนหัวจะมีสรรพคุณด้านรักษาโรคผิวหนังต่างๆ แก้ฟกช้ำ ข้อเคล้ด ลดอาการปวด ช่วยขับลม ส่วนราก สมานแผล ขับเสมหะ แก้ท้องร่วง รักษาโรคหนองใน
- ว่านนางคำ ชนิด ต้น ก้าน และ ครีบ สีแดง เนื้อในหัวสีเหลือง ใบสีเขียว มีสรรพคุณ ช่วยกระทุ้งพิษในร่างกาย แก้ฟกช้ำ แก้พิษว่านต่างๆ
สรรพคุณว่านนางคำ
ส่วนหัว
- ช่วยแก้อาการปวดท้อง ถ่ายท้อง โดยการนำหัวสดไปฝนผสมกับน้ำปูนใส หรือจะกินหัวสดผสมเหล้าขาว อาการก็จะค่อยๆทุเลาลง
- แก้ฟกช้ำ บวมตามร่างกาย ด้วยการนำหัวว่านนางคำไปตำ แล้วพอกตามบริเวณฟกช้ำ บวม จะค่อยๆยุบลง
- แก้อาการผื่นคัน (Prurigo) และโรคผิวหนังต่างๆ โดยการนำหัวว่านนางคำไปฝน หรือตำแล้วผสมเหล้า 40 ดีกรี จากนั้นนำมาพอกบริเวณผิวหนังที่มีอาการ
- รักษาอากาเคล็ดขัดยอก ข้อเคล็ด อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย
- ฆ่าเชื้อ ฆ่าเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย
- ขับลมในลำไส้ ลดกรดในกระเพาะ
- ช่วยแก้กามโรค
ส่วนราก
- ช่วยแก้อาการท้องเสีย ท้องเดิน ท้องร่วง
- ช่วยขับเสมหะ
- รักษาโรคหนองในเรื้อรัง
- ใช้เป็นยาสมานแผล
ประโยชน์ว่านนางคำนอกจากจะนิยมใช้ด้านการรักษาแล้ว ยังสามารถนำมาใช้ย้อมสีผ้า โดยสมัยก่อนจะใช้ย้อมจีวรพระ และคั้นเอาน้ำมาใช้เขียนภาพ อีกความโดดเด่นของว่านนางคำ สรรพคุณผิว ด้านการฆ่าเชื้อรา ลดอาการผื่นคัน และโรคผิวหนังต่างๆ จึงมีการนำมาสกัดเป็นผงว่านนางคำพอกหน้า ป้องกันสิวฝ้า ลดรอยจุดด่างดำ ใช้ว่านนางคำขัดผิว เพื่อป้องกันโรคผิวหนัง บำรุงผิวให้สดใส อ่อนเยาว์ ซึ่งปัจจุบันได้มีการนำไปใช้เป็นส่วนผสมในเครื่องบำรุงผิว เครื่องสำอาง โลชั่น สบู่ และครีมต่างๆ
ว่านนางคำ สรรพคุณผิว
มีการนำผงสกัดว่านนางคำผิวพรรณมากขึ้น ทั้งการมาส์กหน้าและพอกผิว รวมไปถึงการสปาผิวด้วยว่านนางคำ สรรพคุณที่ช่วยลดริ้วรอย ทำให้ผิวดูอ่อนเยาว์ มีสีน้ำผึ้งสวย เรามีสูตรแก้ปัญหาริ้วรอย เพิ่มความขาวใส อย่างเป็นธรรมชาติ ด้วยว่านนางคำสรรพคุณผิว ซึ่งผู้หญิงในวังสมัยก่อนใช้บำรุงผิวพรรณ ให้นำไปทำตามได้ที่บ้านง่ายๆ ด้วยตัวเอง มาฝาก
สูตรว่านนางคำสรรพคุณผิวหน้าและผิวกาย ให้ผิวอ่อนเยาว์ หน้าใส ไร้ริ้วรอย ลดฝ้า กระ จุดด่างดำ ตำรับชาววัง ใช้ได้กับทุกสภาพผิว
ส่วนผสมสมุนไพร
- ว่านนางคำ 1 ขีด (อ่อนเยาว์ ลดฝ้า กระ)
- ไพล 1 ขีด (ลดริ้วรอย)
- ขมิ้นอ้อย 1 ขีด
- ขมิ้นชัน 1 ขีด (ฆ่าเชื้อ ทำความสะอาดผิว)
- ทานาคา 3 ขีด (กระจ่างใส)
- กวาวเครือขาว 3 ขีด (หน้าเด้ง)
- ดินสอพองสตุ 5 ขีด (ลดความมัน)
วิธีทำ
นำทุกอย่างผสมกันในภาชนะแก้ว หรือ กระเบื้อง ห้ามใช้ภาชนะที่เป็นพลาสติกเด็ดขาด เพราะสมุนไพรบางตัวทำปฏิกิริยากับพลาสติก และอาจมีการปนเปื้อนได้ หลังจากที่ผสมสมุนไพรทุกตัวเข้ากันดีแล้ว ให้แบ่งเก็บไว้ในขวดแก้ว เพื่อใช้ในครั้งต่อไป แต่ถ้าจะทำไว้ใช้แต่ละครั้ง ก็ลดส่วนผสมทั้งหมดลง กะปริมาณตามที่จะใช้ตามสัดส่วนได้เอง ไม่มีผิดไม่มีถูก และยังสามารถนำไปปรับใช้เป็นสูตรของตนเองก็ได้ จากนั้นกะปริมาณที่จะใช้ในครั้งเดียว ใส่ภาชนะ แล้วนำไปผสมกับสมุนไพรอื่นๆ ให้เหมาะกับสภาพผิว
- สภาพผิวทั่วไป : ส่วนผสมว่านนางคำ + โยเกิร์ต + น้ำเปล่าสะอาด หรือ น้ำต้มสุก
นำส่วนผสมทั้งหมดพอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 15 – 20 นาที จากนั้นใช้นิ้วมือขัดใบหน้าเบาๆ ให้ทั่ว ประมาณ 5 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด หรือผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิดหน้า เช่น โฟมหรือเจลล้างหน้า และล้างออกมาส์กออกให้หมด เพราะถ้าล้างออกไม่เกลี้ยง สมุนไพรจะไปอุดตันรูขุมขน อาจทำให้ผิวมีสิวแทนที่จะหน้าใส
- สภาพผิวมัน : ส่วนผสมว่านนางคำ + มะขามเปียก
นำส่วนผสมทั้งหมดพอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 15 – 20 นาที จากนั้นใช้นิ้วมือขัดใบหน้าเบาๆ ให้ทั่ว ประมาณ 5 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด
- สภาพผิวแห้ง : ส่วนผสมว่านนางคำ + น้ำผึ้ง หรือ นมสด
นำส่วนผสมทั้งหมดพอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 15 – 20 นาที จากนั้นใช้นิ้วมือขัดใบหน้าเบาๆ ให้ทั่ว ประมาณ 5 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด
การพอกสมุนไพร อย่าพอกให้หนาเกินไป หากเพิ่งเริ่มทำครั้งแรก ให้ทาบางๆ เพื่อให้ผิวค่อยๆปรับสภาพ อย่ารีบร้อน หากใช้แล้วมีเม็ดผื่นคัน ควรหยุดใช้ทันที เพราะสภาพผิวแต่ละคนไม่เหมือนกัน อาจแพ้สมุนไพรตัวใดตัวหนึ่งในส่วนผสม และอย่าใจร้อนอยากเห็นผลเร็ว เพราะสรรพคุณของสมุนไพร จะค่อยๆปรับสภาพผิวให้ดีขึ้น เป็นไปอย่างธรรมชาติ และไม่ควรทำบ่อยมากเกินไป เพียงแค่ 2-3 ครั้ง / สัปดาห์ แล้วสังเกตผิวพรรณ จะรู้สึกถึงความเปลี่ยนแปลงว่ารูขุมขนเล็กลง ผิวพรรณเนียนนุ่มขึ้น รอยด่างดำ ค่อยๆจางลง แม้จะเห็นผลช้าหน่อย แต่ปลอดภัยกว่าการใช้สารเคมี ไม่เสี่ยงต่อผิวติดสารสเตียรอยด์ สวยใสด้วยสมุนไพรธรรมชาติ คุ้มค่ากว่าแน่นอน!